Γιατί είναι τόσο σημαντική η σωστή στάση σώματος;
Αρχικά, πρέπει να τονιστεί πως η βέλτιστη στάση σώματος και η σωστή ευθυγράμμιση θα επιτρέψουν την μέγιστη νευρομυική αποτελεσματικότητα, δηλαδή την ικανότητα των μυών να λειτουργούν με ακρίβεια και αρμονικά μεταξύ τους, εξοικονομώντας ενέργεια.
Αυτό συμβαίνει διότι διατηρούνται σε φυσιολογικά πλαίσια η σχέση μήκους-τάσης, η σχέση των ζευγών δυνάμεων και η αρθροκινηματική κατά τα λειτουργικά πρότυπα κίνησης.
Τι μπορεί να συμβεί αν κάποια δομή στο ανθρώπινο σώμα δεν είναι ευθυγραμμισμένη;
Στη περίπτωση αυτή, συναντάμε τα λεγόμενα πρότυπα διαδοχικής αλλοίωση, δηλαδή προβλέψιμα μη λειτουργικά πρότυπα που αφορούν ολόκληρη την κινητική αλυσίδα και όχι μόνο την περιοχή στην οποία εμφανίζεται αυτή η λανθασμένη ευθυγράμμιση. Το ανθρώπινο σώμα άλλωστε λειτουργεί πάντα ως ενιαία κινητική αλυσίδα.
Αυτό οδηγεί στην ανάπτυξη παθολογικών δυνάμεων αλλοίωσης στα τμήματα της κινητικής αλυσίδας που εμφανίζονται κάτω και πάνω από το δυσλειτουργικό αυτό τμήμα.
Τι προλαμβάνει ή αποκαθιστά μια τέτοια παθολογική κατάσταση;
Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις σταθερές στάσεις για στη διατήρηση της δομικής ακεραιότητας ολόκληρου του σώματος.
Ένα πλήρες πρόγραμμα σταθεροποίησης του πυρήνα προλαμβάνει την ανάπτυξη προτύπων διαδοχικής αλλοίωσης, παρέχει βέλτιστο δυναμικό έλεγχο στάσης κατά τις λειτουργικές κινήσεις και θα πρέπει να αποτελεί απαραίτητο στοιχείο στα προγράμματα αποκατάστασης που αφορούν τέτοιου είδους παθολογίες.
Τι είναι ο πυρήνας;
Ορίζεται ως το σύμπλεγμα οσφύος-πυέλου-ισχίων, αποτελεί την περιοχή στην οποία βρίσκεται το κέντρο βάρους και από την οποία ξεκινούν όλες οι κινήσεις. Όταν λειτουργεί αποτελεσματικά, κάθε δομικό στοιχείο κατανέμει το βάρος, απορροφά τις δυνάμεις αλλά και μεταβιβάζει τις δυνάμεις αντίδρασης του εδάφους.
Παρόλα αυτά, για να λειτουργήσει αποτελεσματικά απαιτεί ειδική και στοχευόμενη προπόνηση από το θεραπευτή.
Παρατηρείται μάλιστα, όλο και πιο συχνά οι μύες των άκρων να είναι εξελιγμένοι κινητικά αλλά ο πυρήνας να υστερεί.
Ασκήσεις σταθεροποίησης του πυρήνα
Το σύστημα σταθεροποίησης θα πρέπει να λειτουργεί ιδανικά, ώστε να είναι δυνατή η πλήρης εκμετάλλευση της ισχύς, της δύναμης, της μυικής αντοχής και του νευρομυικού ελέγχου των κύριων μυών, έτσι ώστε να γίνεται λόγος για ένα ποιοτικό κινητικό σύστημα.
Αν ο πυρήνας είναι αδύναμος και οι μύες των άκρων ισχυροί, προκύπτει ανεπαρκής σταθεροποίηση κορμού κατά την κίνηση των άκρων, πράγμα που αναπόφευκτα κάποια στιγμή πιθανόν να οδηγήσει σε κάκωση, λόγω ανάπτυξης προτύπων αντιρρόπησης, υποκατάστασης και πτωχής στάσης κατά τις λειτουργικές κινήσεις. Ως αποτέλεσμα των προαναφερόμενων, έχουμε αυξημένα μηχανικά φορτία επί των συσταλτών και μη συσταλτών ιστών, επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς, παθολογική εμβιομηχανική και τελικώς κάκωση.
Ένα κλινικό παράδειγμα
Έστω ένας ασθενής με βλαισά γόνατα και ανελαστικό ψοίτη (πχ λόγω ευθειασμού στην οσφυική μοίρα) που με τη σειρά του προκαλεί αμοιβαία αναστολή στον μείζον γλουτιαίο, τον εγκάρσιο κοιλιακό, τον έσω λοξό και τον πολυσχιδή.
Όλα αυτά, πιθανόν θα διαταράξουν το core stability και προκειμένου να αντιρροπήσει την απουσία σταθερότητας, θα αναπτύξει πρότυπα υποκατάστασης, που περιλαμβάνουν την ανελαστικότητα της λαγοκνημιαίας ταινίας, με τελικό αποτέλεσμα την αυξημένη φόρτιση του γόνατος.
Συνεπώς, πρόκειται για έναν ασθενή που πιθανόν να εκφράσει πόνο είτε στο γόνατο.
Στο σημείο αυτό, ο ρόλος του θεραπευτή και η κλινική του οξυδέρκεια αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος, που βασίζεται στην σωστή διάγνωση. Βραχυπρόθεσμο στόχο πρέπει να αποτελεί η ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο.
Μεγαλύτερη έμφαση σε δεύτερο χρόνο, πρέπει να δοθεί στην ειδική ενδυνάμωση του πυρήνα, με σκοπό της αναχαίτιση της αναποτελεσματικής σταθεροποίησής του, προκειμένου να δοθεί λύση στην πραγματική αιτία του προβλήματος και όχι στο σύμπτωμα.
Ένας πιστοποιημένος Clinical Pilates Instructor, γνωρίζει πως οι ασκήσεις του πυρήνα πρέπει να είναι ασφαλείς και δύσκολες ταυτόχρονα, να ασκούν πολλαπλά επίπεδα των λειτουργικών δραστηριοτήτων, να εξασκούν την ιδιοδεκτικότητα, να στοχεύουν στην απόκτηση αντοχής των μυών που τον απαρτίζουν, να είναι σαφείς και συγκεκριμένες.
Γράφει η Ιωάννα Λυκουργιά, Φυσικοθεραπεύτρια - Clinical Pilates Instructor
